Prof. Dr. Betül Baykan, Prof. Dr. Gülşen Akman-Demir
Eskiden beri bilinen ama son zamanlarda giderek dikkati çeken ve dünya üzerinde bugün migren ve gerilim tipi baş ağrısından sonra en sık 3. başağrısı tipi durumuna gelen tablo aşırı analjezik ilaç kullanımına bağlı başağrısıdır. Bu durum genelde migren olguları yanı sıra gerilim-tipi başağrısı olgularında da gelişebilir. Hergün veya yaklaşık hergün reçeteli veya reçetesiz aşırı ağrı kesici alımına bağlı gelişir. Aşırı ilaç alımına bağlı geri tepme (rebound) başağrısı geliştiğinde son ilacın etkisi geçince ağrı nedeni ile tekrar ilaç alma ihtiyacı hissedilerek kısır döngüye girilir.
Bu durumun tedavisinde bütün ağrı kesicilerin (NSAID, triptanlar, parasetamol bazlı ilaçlar, vs) uzunca bir süre boyunca tamamen kesilmeleri ve destekleyici bazı tedavilerin kullanılması yer alır. Nadiren bu durumun tedavisi için kişinin kısa süreli hastaneye yatırılması dahi gerekebilir. Ağrı kesici ilaçların yoğun ve uzun süreler boyu kullanılmasının sakıncaları ve bunun bir çeşit bağımlılık olduğu en başından bilinmeli ve ayda kaç gün ağrı kesici alındığı dikkatle kayıt altına alınmalıdır.
En doğrusu, aşırı analjezik kullanımı baş ağrısının önlenmesidir. Bu da gerekli durumlarda uygun önleyici (profilaktik) ilaç kullanımı ile mümkün olur. Önleyici (profilaktik) olarak kullanılan ilaçlar ağrı kesici özellik göstermeyen, çok farklı sınıflardan ilaçlardır, genellikle 6 ay-1 yıl süre ile kullanılarak migren ağrılarının tekrarlamasını önleyen, sıklığını ve şiddetini azaltan ilaçlardır. Önleyici (profilaktik) olarak kullanılan ilaçlar arasında kalp ritmini düzenleyici ilaçlar, yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, anti epileptik ilaçlar, anti depresan ilaçlar yer alır. Kişinin gereksinimlerine göre ve varsa eşlik eden diğer hastalıklarını da göz önüne alarak önleyici (profilaktik) ilaçlardan biri veya birkaçı reçete edilir. Bu ilaçlardan yeterince yararlanmayan hastalarda baş ve yüz kaslarına botulinum toksini uygulaması veya yeni çıkan monoklonal antikor tedavileri verilebilir.